Управителот на едно друштво игра клучна улога во управувањето и водењето на деловните активности. Во овој текст како продолжение на претходно објавениот Овластувањата и Одговорностите на Управителите: Дел 1, ќе ги разгледаме и останатите овластувањата и одговорностите на управителите согласно македонското законодавство, заедно со примери за секое право, обврска и ограничување.

Судир на интересите

Според Член 239 од Законот за трговските друштва, за секој договор или деловна активност во кои управителот има интерес, мора да се постапи согласно законот односно ваквата зделка да не се превзема без претходно одобрение на содружниците.

Исто така, управителот кој има интерес е должен веднаш да го пријави тоа и да се отстрани од одлучувањето за договорот или активноста. На пример, ако управителот има финансиски интерес во фирма која е добавувач на друштвото, тој мора да го пријави тој интерес и понатамошното дејствување да му биде одобрено.

Одговорност за водење на трговските книги

Според Член 240 од Законот за трговските друштва, управителот е одговорен за уредното водење на трговските книги на друштвото и за навремено изготвување на годишната сметка и годишниот извештај.

Овие документи мора да се поднесат на собирот на содружниците и да му бидат достапни на содржниците на увид.

Согласно на ова, произлегува дека ако управителот не го изготви годишниот извештај на време, тој може да биде одговорен за евентуални казни или штети што ќе ги претрпи друштвото.

Должно внимание на уреден и совесен трговец

Според Член 241 од Законот за трговските друштва, управителот е должен да ги води работите на друштвото со внимание на уреден и совесен трговец и да ја чува деловната тајна. Управителот е лично и неограничено одговорен за работењето спротивно на законот и договорот за друштвото, како и за надомест на штета што ќе ја предизвика со своите дејствија.

Законот за трговските друштва не дефинира точно што претставува критериумот внимание на уреден и совесен трговец. Согласно на тоа, останува на судот да цени од конкретната ситуација дали управителот требало да превземи определено дејствие кое може да биде на штета на друштвото. Односно, дали управителот можел да знае дека определено дејствие ќе биде на штета на друштвото меѓутоа со повисок критериум од обично лице кое не е управител и за кое се смета дека нема знаење, исксутво и вештини да води трговско друштво.

Одобрување на големи зделки и зделки со заинтересирани страни

Според Член 455 од Законот за трговските друштва, за голема зделка се смета зделка која надминува 20% од сметководствената вредност на имотот на друштвото. Таквите зделки мора да бидат одобрени од страна на надзорниот одбор (доколку постои) или собир или собранието. Така на пример, ако друштвото купува нова зграда што чини повеќе од 20% од вкупниот имот на друштвото, тогаш таа зделка мора да биде претходно одобрена од надлежните органи на друштвото. Доколку зделката е поголема од 50% од сметководствената вредност на имотот на друштвото, истата е одобрена со мнозинство гласови од собирот на содружници или собранието на акционери.

Понатаму, член 457 од Законот за трговските друштва регулира зделки во кои заинтересираната страна е член на орган на управување, надзорниот одбор или управителот. Секоја зделка со заинтересирана страна мора да биде претходно одобрена од надлежните органи на друштвото.

На пример, ако управителот сака да склучи договор со фирма во која има личен финансиски интерес, тој мора да добие одобрение од одборот на директори или собранието пред да го склучи договорот.

***

Овластувањата и одговорностите на управителите се комплексни и вклучуваат широк спектар на активности и обврски. Правилното разбирање и почитување на овие обврски е клучно за успешно управување на друштвото и за заштита на неговите интереси. Со оваа серија, се надеваме дека ќе имате појасна слика за тоа што се очекува од управителите и како тие можат најдобро да ги исполнуваат своите обврски.