Во еден дел, основните судови одлучувале на начин што приговорот на должникот го одбивале, а дел од надлежните основни судови таквиот приговор го усвојувале.

Праксата не е воедначена ниту кај апелационите судови, односно и тие дел го прифаќаат а дел го одбиваат приговорот од страна на должникот доколку во постапката постоела жалба пред второстепениот суд против одлуката на првостепениот суд.

За оваа цел, од јавно достапните и објавените пресуди анализиравме 33 пресуди на Апелационите судови и 54 одлуки на основните судови низ Република Македонија исклучиво по прашањето за примена на одредбата согласно која Застареноста на правосилна судска одлука или со одлука на друг надлежен орган, или со порамнување пред суд или пред друг надлежен орган прекинува со поднесување барање за извршување пред надлежен извршител, при што почнува да тече одново застареноста, која во извршната постапка трае десет години од моментот на поднесеното барање за извршување. 

Не е наш став дека овие 87 одлуки се единствените одлуки на судовите во Македонија по однос на горенаведената одредба, меѓутоа сметате дека ги имаме опфатено најголем број од јавно објавените одлуки и доволен репрезентативен примерок согласно кој може да се заземе став и очекување во евентуална судска постапка. 

Ова се резултатите од нашата анализа на судски одлуки во однос на застареност на извршување: 

Во однос на содржината на одлуките, може да се забележи дека скоро сите судови кои носат позитивна или негативна одлука се потпираат на иста правна аргументација и терминологија.

Така, оние пресуди кои се негативни за должниците, односно го одбиваат приговорот против извршување на должникот во основа се повикуваат на тоа дека:

• „приговорот не е поднесен и не се однесува за извршно дејствие кое го презел извршителот затоа што како што е погоренаведено, последно преземено извршно дејствие е донесениот налог за извршување …. Значи, на поднесување на приговорот нужно е да му претходи дејствие или пропуштање на извршуителот“;
• „не постојат јасни законски одредби во однос на надлежноста за одлучување по материјално – правен приговор за застареност во извршна постапка која започнала пред донесување на законските измени“;
• „Со Законот за извршување се пропишани стриктни законски услови под кои започнатото извршување кое е во тек, може да се запре, додека пак со Законот за парничната постапка чии одредби сообразно се применуваат при спроведување на извршувањето, согласно чл.10 ст.1 од ЗИ, воопшто не е предвиден институтот запирање на постапка“
• „Одредбата од чл.4 од ЗИД на ЗОО (Сл.весник на РСМ бр.154/23 од 20.07.2023 година) не значи дека по нејзино стапување во сила може повторно да се оценува навремено на поведеното извршување и да се цени дали извршувањето кое е навремено поведено според прописите кои важеле и биле на сила во моментот на поднесување на барањето за извршување, поради законските измени кои биле донесени подоцна било застарено.“
• „ретроактивност на законите и нивно важење согласно Уставот“

Од друга страна  во оние одлуки каде судовите го усвојуваат приговорот на должникот, оправдуваат дека

По мислење на овој суд, со тоа што извршителот спроведува извршување спрема должникот, истиот е должен со мериторна одлука да одлучи дали постои или не постои законски основ за запирање на предметното извршување, а не и да го отфрли предлогот и да се прогласи за ненадлежен за запирање на предметното извршување.

Согласно на ова, може да се заклучи дека не постои единствена пракса на надлежните судови во Македонија. Од оваа причина, Врховниот суд на државата мора без одлагање да ги согледа ваквите разлики како кај основните така кај апелационите судови и да донесе правно мислење со кое ќе постои единствена пракса по однос на примената на наведената законска одредба.

За примената на законските одредби, Веќе беа објавувани многу новинарски записи со кои се посочува дека судската пракса на судовите е различна (прочитајте тука)

Напомена: По Ваше барање во можност сме да ги доставиме сите одлуки кои беа анализирање за оваа статија во електронска форма. Контактирајте не маилот contact@lblaw.com.mk доколку сте заинтересирани за овие материјали. 

Напомена: Горенаведеното не претставува правен совет и во никој случај не може да биде прифатен или разбран како инструкција за постапување во конкретен случај. Секоја правна ситуација има свои карактеристики кои треба да се гледаат посебно и од таа причина Ви препорачуваме за правен за правен совет, да контактирајте стручно лице – адвокат.